MAJJHIMA
NIKâYA II
M.73 Wielka
Rozprawa do
Vacchagotty
1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w
Rajagaha w Bambusowym Gaju w Sanktuarium Wiewiórek.
2. Wtedy wędrowiec Vacchagotta udał się do Zrealizowanego i
wymienił z nim pozdrowienia a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa
rozmowa została zakończona, usiadł z boku i rzekł do
Zrealizowanego:
3. „Dawno temu miałem konwersację z mistrzem Gotamą. Byłoby
dobrze, gdyby mistrz Gotama pouczył mnie w skrócie o
korzystnym
i
niekorzystnym”. „Vaccha, mogę pouczyć cię o korzystnym i
niekorzystnym w skrócie i mogę pouczyć cię o korzystnym i
niekorzystnym dłużej. Teraz pouczę cię o korzystnym i
niekorzystnym w skrócie. Słuchaj i bacznie uważaj na to co
powiem”. „Tak, czcigodny panie”, odpowiedział. Zrealizowany rzekł
to:
4. "Vaccha, chciwość jest niekorzystna, nie-chciwość jest
korzystna, nienawiść jest niekorzystna, nie-nienawiść jest
korzystna, złudzenie jest niekorzystne, nie-złudzenie jest
korzystne. W ten sposób trzy rzeczy są niekorzystne a inne
trzy
rzeczy są korzystne.
5. Zabijanie żywych istot jest niekorzystne, powstrzymywanie się
od
zabijania żywych istot jest korzystne; zabieranie
tego
co nie dane jest niekorzystne, powstrzymywanie się od zabierania
tego
co nie dane jest korzystne; niewłaściwe prowadzenie się odnośnie
zmysłowych przyjemności
jest
niekorzystne, powstrzymywanie się od
niewłaściwego prowadzenia się odnośnie zmysłowych przyjemności
jest
korzystne; fałszywa mowa jest niekorzystna, powstrzymywanie się
od
fałszywej mowy jest korzystne; złośliwa mowa jest niekorzystna,
powstrzymywanie się od od złośliwej mowy jest korzystne;
szorstka
mowa jest niekorzystna, powstrzymywanie się od szorstkiej mowy
jest
korzystne; obmowa jest niekorzystna, powstrzymywanie się od
obmowy
jest korzystne; pożądliwość jest niekorzystna, powstrzymywanie
się od pożądliwości jest korzystne, zła wola jest niekorzystna,
powstrzymywanie się od złej woli jest korzystne; błędny pogląd
jest niekorzystny, właściwy pogląd jest korzystny. W ten
sposób
dziesięć rzeczy jest niekorzystnych i inne dziesięć jest
korzystnych.
6. Kiedy mnich porzucił pragnienie, odciął je u
korzenia, uczynił je jak palmowy pieniek, usunął tak, że nie
jest
już dłużej podmiotem przyszłego powstania, wtedy mnich jest
arahatem z wyczerpanymi skazami, tym kto przeżył święte życie,
wykonał co było do wykonania, odłożył brzemię, osiągnął
prawdziwy cel, zniszczył pęta istnienia i jest całkowicie
wyzwolony przez finałową wiedzę”.
7. „Poza mistrzem Gotamą czy jest jakiś mnich,
uczeń
mistrza Gotamy, który realizując sam dla siebie z
bezpośrednią
wiedzą tutaj i teraz, wkracza i trawa w wyzwoleniu umysłu i
wyzwoleniu przez zrozumienie, co bez skaz, przez wyczerpanie
skaz?”
„Vaccha, jest nie tylko stu, czy dwustu, trzystu, czterystu,
pięciuset ale znacznie więcej mnichów, moich
uczniów,
którzy
realizując dla siebie z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz,
wkraczają i trwają w wyzwoleniu umysłu i wyzwoleniu przez
zrozumienie, co bez skaz, przez wyczerpanie skaz”.
8. Poza mistrzem Gotamą i mnichami czy jest jakaś
mniszka, uczennica mistrza Gotamy, która realizując sama
dla
siebie
z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz wkracza i trawa w wyzwoleniu
umysłu i wyzwoleniu przez zrozumienie, co bez skaz, przez
wyczerpanie skaz?” „Vaccha, jest nie tylko sto, czy dwieście,
trzysta, czterysta, pięćset ale znacznie więcej mniszek, moich
uczennic, które realizując dla siebie z bezpośrednią
wiedzą
tutaj i teraz wkraczają i trwają w wyzwoleniu umysłu i
wyzwoleniu
przez zrozumienie, co bez skaz, przez wyczerpanie skaz".
9. „Czy poza mistrzem Gotamą i mnichami i mniszkami
czy jest jakiś świecki wyznawca, uczeń mistrza Gotamy ubrany w
biel, utrzymujący celibat, który ze zniszczeniem pięciu
niższych
pęt pojawi się spontanicznie (w Czystych Krainach) i tam
osiągnie
finałowe wygaszenie bez powracania na ten świat?” „Vaccha, jest
nie tylko stu, czy dwustu, trzystu, czterystu, pięciuset ale
znacznie więcej świeckich wyznawców, moich uczniów
ubranych w
biel, utrzymujących celibat, którzy ze zniszczeniem
pięciu
niższych pęt pojawią się spontanicznie (w Czystych Krainach) i
tam osiągną finałowe wygaszenie bez powracania na ten świat”.
10. „Czy poza mistrzem Gotamą i mnichami i
mniszkami, świeckimi wyznawcami ubranymi w biel, utrzymującymi
celibat, czy jest jakiś świecki wyznawca, uczeń mistrza Gotamy
ubrany w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami,
który
podążając za instrukcjami, odpowiadając na rady mistrza Gotamy
wyszedł
poza wątpliwość, stając się wolnym od niepokoju i
uzyskując dzielność, stał się niezależny od innych w Dhammie
Nauczyciela?” „Vaccha, jest nie tylko stu, czy dwustu, trzystu,
czterystu, pięciuset ale znacznie więcej świeckich
wyznawców,
moich uczniów ubranych w biel, cieszących się zmysłowymi
przyjemnościami, którzy podążając za instrukcjami,
odpowiedzieli
na moje rady i wyszli poza wątpliwość, stając się
wolnymi od niepokoju i uzyskując dzielność stali się
niezależnymi
od innych w Dhammie Nauczyciela”.
11. „Czy poza mistrzem Gotamą i mnichami i
mniszkami,
świeckimi wyznawcami, ubranymi w biel, utrzymującymi celibat,
świeckimi
wyznawcami ubranymi w biel i cieszącymi się zmysłowymi
przyjemnościami, czy jest jakaś świecka wyznawczyni, uczennica
mistrza
Gotamy ubrana w biel, utrzymująca celibat, która ze
zniszczeniem pięciu niższych pęt pojawi się spontanicznie (w
Czystych Krainach) i tam osiągnie finałowe wygaszenie bez
powracania na ten świat?” „Vaccha, jest nie tylko sto, czy
dwieście, trzysta, czterysta, pięćset, ale znacznie więcej
świeckich
wyznawczyń, moich uczennic ubranych w biel, utrzymujących
celibat, które ze zniszczeniem pięciu niższych pęt
pojawią się
spontanicznie (w Czystych Krainach) i tam osiągną finałowe
wygaszenie bez powracania na ten świat”.
12. Czy poza Mistrzem Gotamą i mnichami i
mniszkami,
świeckimi wyznawcami ubranymi w biel, utrzymującymi celibat,
świeckimi
wyznawcami ubranymi w biel i cieszącymi się zmysłowymi
przyjemnościami, i świeckimi wyznawczyniami ubranymi w biel,
utrzymującymi celibat, czy jest jakaś świecka wyznawczyni,
uczennica Mistrza Gotamy ubrana w biel, ciesząca się zmysłowymi
przyjemnościami, która podążając za instrukcjami,
odpowiedziała
na rady Mistrza Gotamy i wyszła poza wątpliwość stając się wola
od niepokoju i uzyskując dzielność, stała się niezależna od
innych w Dhammie Nauczyciela?” „Vaccha, jest nie tylko sto, czy
dwieście, trzysta, czterysta, pięćset ale znacznie więcej
świeckich
wyznawczyń, moich uczennic ubranych w biel cieszących
się zmysłowymi przyjemnościami, które podążając za
instrukcjami, odpowiedziały na moje rady i wyszły poza
wątpliwość
stając się wolnymi od niepokoju i uzyskały dzielność stając się
niezależnymi od innych w Dhammie Nauczyciela”.
13. "Mistrzu Gotama, gdyby tylko mistrz Gotama był
spełniony w tej Dhammie, ale mnisi nie byliby spełnieni, wtedy
to
święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ
mistrz
Gotama i mnisi są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie
jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby
tylko
mistrz Gotama i mnisi byli spełnieni w tej Dhammie, ale mniszki
nie
byłyby spełnione, wtedy to święte życie byłoby wybrakowanepod tym względem; ale ponieważ
mistrz
Gotama i mnisi i mniszki są
spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten
sposób
kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama,
mnisi i
mniszki były spełnione w tej Dhammie, ale świeccy wyznawcy,
ubrani w biel i utrzymujący celibat nie byliby spełnieni, wtedy
to
święte życie byłoby wybrakowane pod tym
względem; ale ponieważ mistrz Gotama i
mnisi i mniszki i świeccy
wyznawcy ubrani w biel,
utrzymujący celibat są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie
jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby
tylko
mistrz Gotama, mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel,
utrzymujący celibat byli spełnieni w tej Dhammie, ale świeccy
wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami
nie byliby spełnieni, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ
mistrz
Gotama i mnisi i mniszki i
świeccy wyznawcy ubrani w biel utrzymujący celibat i świeccy
wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami
są
spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten
sposób
kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama,
mnisi i
mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel, utrzymujący celibat i
świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi
przyjemnościami byli spełnieni w tej Dhammie. ale świeckie
wyznawczynie, ubrane w biel, utrzymujące celibat nie byłyby
spełnione, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ
mistrz
Gotama i mnisi i mniszki i świeccy
wyznawcy ubrani w biel utrzymujący celibat i świeccy wyznawcy
ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami i
świeckie
wyznawczynie, ubrane w biel, utrzymujące celibat są
spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten
sposób
kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama,
mnisi i
mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel, utrzymujący celibat i
świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi
przyjemnościami i świeckie wyznawczynie ubrane w biel,
utrzymujące
celibat byli spełnieni w tej Dhammie, ale świeckie wyznawczynie
ubrane w biel, cieszące się zmysłowymi przyjemnościami nie
byłyby
spełnione, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ
mistrz
Gotama i mnisi i mniszki i świeccy
wyznawcy ubrani w biel utrzymujący celibat i świeccy wyznawcy
ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami i
świeckie
wyznawczynie ubrane w biel, utrzymujące celibat i świeckie
wyznawczynie ubrane w biel, cieszące się zmysłowymi
przyjemnościami są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie
jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego.
14. Tak jak rzeka Ganges inklinuje ku morzu, spada
ku
morzu, płynie ku morzu i wlewa się do morza, tak też
zgromadzenie
Mistrza Gotamy z jego bezdomnymi i gospodarzami inklinuje ku
wygaszeniu, spada ku wygaszeniu, płynie ku wygaszeniu i wlewa
się
do wygaszenia.
15
Znakomicie, mistrzu Gotama!
Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele
sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on
właściwie to
co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując
drogę
temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze
wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie w mistrzu
Gotamie,
biorę schronienie w Dhammie i Zgromadzeniu. Mistrzu Gotama, chcę
odejść w bezdomność pod wodzą mistrza Gotamy, chcę otrzymać
pełne przyjęcie”.
16. "Vaccha, ten kto uprzednio
należał do innej sekty i pragnie odejść w bezdomność i otrzymać
pełne przyjęcie w tej Dhammie i Dyscyplinie, ma czteromiesięczny
okres próbny. Po czterech miesiącach, jeżeli mnisi są z
niego
zadowoleni, może odejść w bezdomność i otrzymać pełne
przyjęcie do stanu mnisiego. Ale w tej sprawie rozpoznaję
indywidualne różnice". "Czcigodny panie jeżeli ci co
uprzednio należeli do innych sekt pragnący odejść w bezdomność
i otrzymać pełne przyjęcie w tej Dhammie i Dyscyplinie mają
czteromiesięczny okres próbny i po czterech miesiącach,
jeżeli
mnisi są z nich zadowoleni, mogą odejść w bezdomność i otrzymać
pełne przyjęcie do stanu mnisiego, to ja będę żył na okresie
próbnym cztery lata. Po czterech latach, jeżeli mnisi
będą ze
mnie zadowoleni, niech dadzą mi odejść w bezdomność i pełne
przyjęcie do stanu mnisiego".
17. Wtedy wędrowiec Vacchagotta odszedł w bezdomność pod wodzą
Zrealizowanego i otrzymał pełne przyjęcie. Niedługo po pełnym
przyjęciu, pół miesiąca po jego pełnym przyjęciu czcigodny
Vacchagotta udał się do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu
usiadł z boku i rzekł do Zrealizowanego: „Czcigodny panie,
osiągnąłem cokolwiek było do osiągnięcia przez wiedzę ucznia w
treningu, przez prawdziwą wiedzę ucznia w
treningu. Niech Zrealizowany pouczy mnie dalej o Dhammie”.
18. „W takim wypadku Vaccha, utrzymaj przy istnieniu dalej dwie
rzeczy: spokój i wgląd. Kiedy te dwie rzeczy są dalej
utrzymywane
przy istnieniu, doprowadzają do penetracji wielu elementów.
19. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech władam
rozlicznymi rodzajami nadnaturalnych mocy: będąc jednym niech
stanę
się wieloma, będąc wieloma niech stanę się jednym; niech
przechodzę bez przeszkód przez mur, przez ogrodzenie, przez
górę
jak przez przestrzeń, niech zanurzam się i wynurzam z ziemi jakby
była to woda; niech chodzę po powierzchni wody jakby była to
ziemia; siedząc ze skrzyżowanymi nogami niech podróżuję w
powietrzu jak uskrzydlony ptak; swoją ręką niech dotykam księżyca
i słońca, tak możnych tak potężnych; niech władam cielesnym
mistrzostwem nawet tak daleko jak świat Brahmy' – możesz
osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj,
gdy jest do tego odpowiednia baza.
20. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech elementem boskiego
ucha, co oczyszczone i przewyższające ludzkie, słyszę oba rodzaje
dźwięków, niebiańskie i ludzkie, te które są odległe
jak
również te bliskie' – możesz osiągnąć zdolność bycia
świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia
baza.
21. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech swym umysłem badam
umysły innych istot, innych osób. Niech rozumiem umysł
skażony
przez pożądanie jako umysł skażony przez pożądanie i umysł
nieskażony przez pożądanie jako umysł nieskażony przez
pożądanie; niech rozumiem umysł skażony przez nienawiść jako
umysł skażony przez nienawiść i umysł nieskażony przez
nienawiść jako umysł nieskażony przez nienawiść; niech rozumiem
umysł skażony przez złudzenie jako umysł skażony przez
złudzenie i umysł nieskażony przez złudzenie jako umysł
nieskażony przez złudzenie; niech rozumiem umysł zjednoczony jako
umysł zjednoczony i umysł rozproszony jako umysł rozproszony,
niech
rozumiem umysł wzniosły jako umysł wzniosły i umysł bez
wzniosłości jako umysł bez wzniosłości; niech rozumiem umysł
wychodzący poza jako umysł wychodzący poza i umysł nie wychodzący
poza jako umysł nie wychodzący poza; niech rozumiem umysł
skoncentrowany jako skoncentrowany i nieskoncentrowany umysł
jako
umysł nieskoncentrowany; niech
rozumiem
umysł wyzwolony jako umysł
wyzwolony i umysł niewyzwolony jako umysł niewyzwolony
– możesz osiągnąć
zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do
tego odpowiednia baza.
22. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech wspominam swe
rozliczne przeszłe życia: jedne narodziny, drugie narodziny,
trzecie narodziny, czwarte narodziny, piąte narodziny, dziesięć
narodzin, dwadzieścia narodzin, trzydzieści narodzin, czterdzieści
narodzin, pięćdziesiąt narodzin, sto narodzin, tysiąc narodzin,
sto tysięcy narodzin, wiele eonów kurczenia się
wszechświata,
wiele eonów rozciągania się wszechświata, wiele
eonów
kurczenia
i rozciągania się wszechświata. Tu miałem takie imię, byłem
takiego rodu, tak wyglądałem, taki był mój pokarm, takie
było
moje doświadczenie przyjemności i bólu, taki okres mojego
życia,
umierając tam, pojawiłem się gdzie indziej i tam też miałem
takie imię, byłem takiego rodu, taki był mój wygląd, taki
był
mój pokarm... pojawiłem się tu. Tak z detalami i
szczegółami
niech wspominam swe rozliczne życia' – możesz osiągnąć
zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do
tego odpowiednia baza.
23. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech boskim okiem co oczyszczone i przewyższające ludzkie, widzę istoty umierające i pojawiające się ponownie, podrzędne i nadrzędne, piękne i brzydkie, szczęśliwe i nieszczęśliwe. Niech rozumiem jak istoty przechodzą zgodnie z ich działaniami tak: 'Te wartościowe istoty, które źle prowadziły się ciałem mową i umysłem, lżące szlachetnych, błędne w swoich poglądach, kierujące się w swych działaniach błędnym poglądem, po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawiły się w stanie deprywacji, złej destynacji, zatraceniu, nawet w piekle; ale te wartościowe istoty, które dobrze się prowadziły ciałem, mową i umysłem, nie lżące szlachetnych, właściwe w swych poglądach, kierujące się w swych działaniach właściwym poglądem, po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawiły się w dobrej destynacji, nawet w niebiańskim świecie'. Tak boskim okiem, co oczyszczone i przewyższające ludzkie, niech widzę istoty umierające i pojawiające się ponownie, podrzędne i nadrzędne, piękne i brzydkie, szczęśliwe i nieszczęśliwe i niech rozumiem jak istoty przechodzą zgodnie ze swoimi działaniami' – możesz osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia baza.
24. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech przez realizację
samemu dla siebie z bezpośrednią wiedzą, tutaj i teraz wkroczę i
trwam w wyzwoleniu umysłu i wyzwoleniu przez zrozumienie co bez
skaz
przez wyczerpanie skaz' - możesz osiągnąć zdolność bycia
świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia
baza”.
25. Wtedy czcigodny Vacchagotta po ucieszeniu się i uradowaniu
słowami Zrealizowanego, wstał ze swojego miejsca i po złożeniu
hołdu Zrealizowanemu, trzymając go po swej prawej stronie,
odszedł.
26. Niedługo po tym, przebywając samotnie, oderwany, pilny,
energiczny i zdecydowany, czcigodny Vacchagotta przez osobistą
realizację i bezpośrednią wiedzę wkroczył i trwał w tym
najwyższym celu świętego życia w imię którego szlachetnie
urodzony słusznie odchodzi z domowego życia w bezdomność. Miał on
bezpośrednią taką wiedzę: "Narodziny wyczerpane, święte
życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy
więcej
już tego stanu istnienia". I czcigodny Vacchagotta został jednym z
arahatów.
27. Przy tej okazji liczni mnisi szli zobaczyć Zrealizowanego.
Czcigodny Vacchagotta zobaczył ich z oddali. Widząc ich, udał się
do nich i spytał: „Gdzie czcigodni idą?” „Idziemy zobaczyć
Zrealizowanego, przyjacielu”. „W takim razie, niech czcigodni
złożą hołd w moim imieniu swymi głowami u stóp
Zrealizowanego
mówiąc: 'Czcigodny panie, mnich Vacchagotta składa hołd
swoją
głową u stóp Zrealizowanego'. Wtedy powiedzcie:
'Zrealizowany
został uczczony przeze mnie, Wzniosły został uczczony przez
mnie'”. „Tak, przyjacielu”, odpowiedzieli ci mnisi. Wtedy
poszli do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu usiedli z boku i
powiedzieli Zrealizowanemu: „Czcigodny panie czcigodny Vacchagotta
składa hołd swoją głową u stóp Zrealizowanego i
mówi:
'Zrealizowany został uczczony przeze mnie, Wzniosły został
uczczony przez mnie'”.
28. „Mnisi, przebadałem jego umysł moim umysłem i już wiedziałem o mnichu Vacchagocie tak: 'Mnich Vacchagotta osiągnął potrójną wiedzę i ma wielką nadnaturalną moc i siłę. I bogowie również mi powiedzieli to: 'Mnich Vacchagotta osiągnął potrójną wiedzę i ma wielką nadnaturalną moc i siłę'”. Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli zadowoleni i ucieszeni słowami Zrealizowanego.